Την ώρα που η Λιβύη φλερτάρει με τον εμφύλιο πόλεμο, και με τους διαδηλωτές να ελέγχουν την πλούσια σε πετρέλαιο ανατολική πλευρά της χώρας, όλοι στρέφουν τη προσοχή τους στις περισσότερες από 140 φυλές και φατρίες που υπάρχουν εκεί, και που είναι πολύ πιθανόν να αποτελέσουν τον καθοριστικό παράγοντα στη τελική έκβαση της εξέγερσης.

Κάτι τέτοιο ομολόγησε εμμέσως και ο γιος του Καντάφι, όταν μιλώντας στη κρατική τηλεόραση ανέφερε πως: «Σε αντίθεση με την Τυνησία και την Αίγυπτο, η Λιβύη αποτελείται από φυλές, φατρίες, και οικογενειακές συμμαχίες», προειδοποιώντας πως αν διαρραγεί αυτός ο ιστός, τότε η χώρα κινδυνεύει με αιματηρό εμφύλιο πόλεμο... 

Και πραγματικά, η Λιβύη είναι μια κατ εξοχήν «διαιρεμένη» χώρα, που αποτελείται από πολλές φυλές. Όπως λέει ο Alia Brahimi, του London School of Economics, «Στη Λιβύη, οι φυλές είναι αυτές που θα καθορίσουν τη μοίρα του Καντάφι, και όχι ο στρατός».

Μέχρι στιγμής, πολλοί φύλαρχοι έχουν εκδηλωθεί εναντίον του Καντάφι, αν και ο ίδιος επιμένει πως όλοι τον στηρίζουν. Όπως και να έχει, η πραγματική τους δύναμη μας είναι άγνωστη. Αν και στο παρελθόν έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στην εκδίωξη των Οθωμανών και των Ιταλών, ο Καντάφι κατάφερε να τους στερήσει τη πολιτική ισχύ, ενώ ο εκσυγχρονισμός συνετέλεσε στο να καταστούν ασήμαντες. Στη παρούσα φάση όμως, επανέρχονται στο προσκήνιο με σημαντικό ρόλο.

Η μεγαλύτερη φυλή της χώρας, η Warfalla, ήταν και η πρώτη που πήγε με τους διαδηλωτές. Όπως λένε οι ειδικοί αναλυτές, όπως ο στρατός, έτσι και οι φύλαρχοι αποτελούν κρίσιμο παράγοντα, σε σημείο που μπορούν να ανατρέψουν το καθεστώς. Αν τυχόν ενωθούν με την αντιπολίτευση, τη νομιμοποιούν, και έτσι γίνεται πολύ πιο εύκολη η εκδίωξη του Καντάφι.

Ο γιος του Λίβυου ηγέτη δεν είναι ο μόνος που αναγνωρίζει τον κίνδυνο για εμφύλιο πόλεμο. Παγκόσμιοι ηγέτες όπως ο Barack Obama και ο Nicolas Sarkozy, έχουν ήδη εκφραστεί με ανησυχία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Το ίδιο ανήσυχοι είναι και οι διπλωμάτες, οι κατάσκοποι, αλλά και οι αναλυτές. Όπως γράφει το Bloomberg, «Ο εμφύλιος πόλεμος είναι πολύ πιθανός, εκτός κι αν κάποιος δολοφονήσει τον Καντάφι σήμερα».

Ο μόνος ηγέτης που δεν ανησυχεί για εμφύλιο πόλεμο είναι ο ίδιος ο Καντάφι, ο οποίος εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί τα τεράστια έσοδά της χώρας από το πετρέλαιο προκειμένου να εξαγοράσει τη συναίνεση των φυλάρχων. Τους έχει δώσει δουλειές, μετρητά, δώρα, κλπ. ενώ έχει ενισχύσει τους δεσμούς μεταξύ των φυλών με γάμους και προξενιά. Εξάλλου, όπως αναφέρει το γερμανικό Der Spiegel, από τις 140 και πλέον φυλές και οικογένειες της Λιβύης, μόνο οι 30 έχουν κάποια πολιτική επιρροή.

Παρακάτω ακολουθεί μια περιγραφή των φυλετικών συμμαχιών που θα επηρεάσουν το μέλλον της χώρας.

Abu Llail –Εναντίον του Καντάφι.

Misurata- Εναντίον του Καντάφι. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη σε επιρροή φυλή της ανατολικής Λιβύης, με μεγάλη δύναμη στις πόλεις Βεγγάζη και Νταρνέχ.

Al-Awaqir- Υπέρ του Καντάφι. Φυλή, που ιστορικά έχει παίξει μεγάλο ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας, Μέλη της έχουν υπηρετήσει το καθεστώς του Καντάφι σε υψηλές θέσεις ενώ αρκετά έχουν διατελέσει και υπουργοί του.

Qadhafah- Υπέρ του Καντάφι. Μια σχετικά μικρή φυλή, από την οποία προέρχεται και ο ίδιος ο Καντάφι, και μέλη της οποίας επανδρώνουν τις ελίτ στρατιωτικές μονάδες της χώρας. Πριν από την άνοδο του Καντάφι στην εξουσία, η εν λόγω φυλή δεν είχε παίξει κάποιον σημαντικό ρόλο.

Magariha- Η θέση της είναι αβέβαιη. Πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη φυλή, υπό την ηγεσία του Abdel Sallam Jalloud, που επί πολλά χρόνια ήταν το δεξί χέρι του Καντάφι, μέχρι που διαφώνησαν και απεχώρησε. Ένα μέλος της φυλής είναι και αυτός που καταδικάστηκε για τη βομβιστική ενέργεια του Lockerbie το 1988. Μέλος της είναι και ο στρατηγός Abu Bark Younis Jaber, αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων. Η συγκεκριμένη φυλή είναι καθοριστική για το μέλλον του Καντάφι, αφού πολλά μέλη της στελεχώνουν υψηλόβαθμες πολιτικές και στρατιωτικές θέσεις.

Zawiya- Η θέση της είναι αβέβαιη. Πρόκειται για φυλή ιδιαίτερα δραστήρια σε κυβερνητικά ζητήματα, με το μέλος της Abdulqasim Zwai να είναι ο υπουργός Δικαιοσύνης του καθεστώτος. Πάντως, την 20^η Φεβρουαρίου, ο αρχηγός της φυλής Sheikh Faraj al-Zwai απείλησε να διακόψει τις εξαγωγές πετρελαίου αν ο Καντάφι δεν σταματούσε αμέσως τη χρήση βίας.

Warfalla- Εναντίον του Καντάφι. Με περισσότερα από ένα εκατομμύριο μέλη, η φυλή αυτή είναι μια από τις πολυπληθέστερες, αφού τα μέλη της αντιστοιχούν στο 1/6 του συνολικού πληθυσμού της Λιβύης. Παραδοσιακά στελέχωνε και στελεχώνει τις μυστικές υπηρεσίες, και ήταν σύμμαχος με την ιδιαίτερη φυλή του Καντάφι, την Qadhafah. Απρόσμενα όμως, η εν λόγω φυλή ήταν η πρώτη που δήλωσε τη συμπαράστασή της προς τους διαδηλωτές.

Το 1993, κάποιοι αξιωματικοί του στρατού, μέλη της φυλής, αποπειράθηκαν να ανατρέψουν τον Καντάφι, με τη στήριξη μελών της φυλής Magariha. Ο λόγος της απόπειρας, λέγεται πως ήταν η «δευτεροκλασάτη» αντιμετώπιση της φυλής από πλευράς του καθεστώτος. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αν οι φυλές Magariha, και Warfalla ενωθούν εναντίον του Καντάφι, μπορούν εύκολα να επιβληθούν. Αν όμως ανατραπεί ο Καντάφι, τότε είναι πιθανόν αυτές οι φυλές να στραφούν η μία εναντίον της άλλης, και να ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος που θα διασπάσει εδαφικά την Λιβύη.

Τέλος μια παραστρατιωτική ομάδα τζιχαντιστών που μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο είναι και η LIFG. Σύμφωνα με το Stratfor, η ομάδα είναι εδώ και καιρό αποσυρμένη και ακινητοποιημένη, αλλά μπορεί να αποπειραθεί να εκμεταλλευτεί το όποιο κενό εξουσίας υπάρξει.

newworldorder