Της Φανής Παπαθωμά, Προϊσταμένη ΚΕΔΥ Βοιωτίας, Νομ. Σύμβουλος, Πρώην αντινομάρχης

Παρόλο που ο σύγχρονος κόσμος έχει να επιδείξει πλήθος επιτευγμάτων  σε οικονομικό, τεχνολογικό, κοινωνικοπολιτικό, επίπεδο η  βίαιη αντιμετώπιση των παιδιών  εκ μέρους εκείνων που τους παρέχουν φροντίδα, όπως και οποιοδήποτε άλλο κοινωνικό φαινόμενο, δεν συμβαίνει εν κενό... 

Αν και το πρόβλημα συχνά αντιμετωπίζεται σαν μια πράξη που περιορίζεται ανάμεσα σε βίαιους γονείς και στα παιδιά  που έχουν υπό τη φροντίδα τους, η εκτέλεση των ενεργειών βίας συχνά επηρεάζεται από πολιτιστικά πρότυπα και πολιτιστικές αξίες,, κοινωνικούς θεσμούς, περιβαλλοντικές καταστάσεις, οικονομικές συνθήκες, ψυχοκοινωνικές συνθήκες, που καθορίζουν τα χαρακτηριστικά και τις στάσεις της οικογένειας. Εξαιτίας της περιπλοκότητάς του, είναι δύσκολο,  να ορίσει κανείς το πρόβλημα, και να προσδιορίσει με ακρίβεια, κάποιο συγκεκριμένο παράγοντα ο οποιος προκαλεί την κακοποίηση. 

Ένα από τα κύρια βήματα στην ανίχνευση και κατανόηση ενός φαινομένου τόσο πολυσύνθετου όπως αυτού, είναι η ανάπτυξη ενός ορισμού που θα αποτελέσει τη βάση για την αναγνώριση και τη μελέτη κάθε περίπτωσης. Πρόσφατα άρχισαν οι ειδικοί να ορίζουν την βία κατά των παιδιών κάτω από το πρίσμα μιας πιο ολοκληρωμένης διεπιστημονικής σκοπιάς Αυτή η διεπιστημονική προσέγγιση είχε θετική επίδραση, 1) στις προσπάθειες που έγιναν για την πληροφόρηση των ειδικών και του κοινού, για την κατανόηση και την αντιμετώπιση του προβλήματος  σε μια πιο ρεαλιστική βάση, 2) στις νομοθετικές αλλαγές που έπρεπε να γίνουν, για να καταργηθούν οι μη αποτελεσματικές πρακτικές προστασίας των παιδιών  και 3) στην περιγραφή των διαφόρων μορφών της βίας στα παιδιά, που εισήγαγε ακριβή λειτουργικά κριτήρια για την εφαρμογή των διαφόρων προσεγγίσεων πρόληψης, παρέμβασης και θεραπείας.

 

ΟΡΙΣΜΟΣ

Ο σύγχρονος ορισμός της κακοποίησης περιλαμβάνει πλην της σωματικής κακοποίησης όλες τις μορφές παραμέλησης: την έλλειψη στοιχειώδους φροντίδας, την καθυστέρηση στην ανάπτυξη μη οργανικής αιτιολογίας, την παραμέληση ιατρικής και εκπαιδευτικής φροντίδας, την ανεπαρκή θρέψη, τη συναισθηματική παραμέληση, το σύνδρομο Mυγχάουζεν, τη σεξουαλική παραβίαση όλων των μορφών και την ψυχολογική κακοποίηση. 

-Σωματική Κακοποίηση
-Όλες οι μορφές παραμέλησης:
1). Έλλειψη στοιχειώδους φροντίδας
2). Καθυστέρηση στην ανάπτυξη μη οργανικής αιτιολογίας
3). Παραμέληση ιατρική-εκπαιδευτική-συναισθηματική
4). Ανεπαρκή θρέψη

-Κακοποίηση από το σύστημα-θεσμική κακοποίηση
Επιπλέον, ο όρος «κακοποίηση από το σύστημα» ή «θεσμική κακοποίηση» υποδηλώνει τις πράξεις παράληψης φροντίδας αλλά και ενέργειες βίας από την πολιτεία προς τα παιδιά μέσω της υπάρχουσας νομοθεσίας, της ανάλογης απουσίας θεσμικού πλαισίου ή μέσω των επαγγελματιών που ασκούν την κοινωνική πολιτική. Σήμερα η κατάσταση των παιδιών στον κόσμο του 2005 εστιάζεται στο πως η φτώχεια, οι συρράξεις και το AIDS απειλούν την παιδική ηλικία, ως περίοδο κατά την οποία τα παιδιά μεγαλώνουν και αναπτύσσουν το πλήρες δυναμικό τους. Γιατί τελικά η κακοποίηση είναι μια πολιτική υπόθεση.Τα παιδιά δεν ψηφίζουν, ώστε να διεκδικήσουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής, ενώ οι γονείς των κακοποιημένων παιδιών έχουν παραμείνει παιδιά και δεν μπορούν να διακδικήσουν το συμφέρον των παιδιών τους. Το κράτος πρέπει να υποκαταστήσει και τους δύο (KEMPE)

 

ΦΟΡΕΙΣ - ΘΕΣΜΟΙ

Ο σύλλογος το χαμόγελο του παιδιού, αγωνίζεται για την κατοχύρωση, προστασία, και προώθηση των δικαιωμάτων και συμφερόντων των παιδιών που διαμένουν μέσα στο ελλαδικό χώρο, ανεξάρτητα από υπηκοότητα. 

Τον τελευταίο χρόνο μάλιστα έχει ενταχθεί στο Ευρωπαικό Δίκτυο γραμμών βοήθειας που λειτουργεί υπό την εποπτεία και την ευθύνη της Ευρωπαικής Ένωσης. Επίσης το <Ίδρυμα για το παιδί και την οικογένεια>, συμμετέχει στους αγώνες κατά της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλευσης των παιδιών, ενώ μέσα από συνέδρια, εκδόσεις, ειδικές εκστρατείες συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση, και ην ενημέρωση της ελληνικής και διεθνούς κοινής γνώμης, γύρω από τα προβλήματα του παιδιού και της οικογένειας και ιδιαίτερα γύρω από θέματα που σχετίζονται με τον σεβασμό και την τήρηση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού .

Στο σημείο αυτό, χρειάζεται να τονιστεί ότι ένα από τα σημαντικότερα βήματα που έγιναν τα τελευταία χρόνια για την προάσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού στη χώρα μας είναι η υιοθέτηση πρόσφατα του θεσμού <Ο Συνήγορος του Παιδιού>.
Παράλληλα λειτουργούν διάφοροι φορείς οι οποίοι μελετούν και εφαρμόζουν προγράμματα για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού.

Όπως το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, το Κέντρο Μελέτης και Πρόληψης της Κακοποίησης και Παραμέλησης του Παιδιού, το Τμήμα Παιδοψυχιατρικής του Νοσοκομείου Παίδων, η μονάδα Προστασίας του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Θεσ / νίκης, τα κατά τόπους κέντρα Ψυχικής Υγιεινής και οι Υπηρεσίες ΠΙΚΠΑ.

Κυρίες και κύριοι
Για εκατομμύρια παιδιά, η υπόσχεση μιας παιδικής ηλικίας όπως θεσπίζεται στη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού, φαίνεται πως είναι ήδη αθετημένη. Δεν κληρονομούν το δικαίωμά τους σε παιδικά χρόνια αγάπης. Μπορεί μέχρι τώρα να έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την εξάλειψη της βίας στη χώρα μας, ωστόσο απομένουν ακόμα αρκετά.

Έτσι τα δικαιώματα των παιδιών παντού μπορούν να πραγματοποιηθούν εάν μόνο ο κόσμος έχει τη θέληση να τα θέσει σε ισχύ με το:

-Να επαναβεβαιώσει και να δεσμευθεί εκ νέου στις ηθικές - νομικές του ευθύνες απέναντι στα παιδιά.
-Να προσεγγίσει το ζήτημα της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα.
-Να υιοθετήσει κοινωνικά υπεύθυνες πολιτικές, έχοντας κατά νου ειδικά τα παιδιά
-Να επενδύσει επιπρόσθετους χρηματικόυς πόρους και να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικότερα υπέρ των παιδιών.
-Να προβλεφθεί και να οργανωθεί ένα δίκτυο θεσμικών εκδηλώσεων (βημάτων) για τα παιδιά ώστε να εκφράζουν την άποψή τους και τις προτάσεις τους.

Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι αποτελεί χρέος όλων μας, να δραστηριοποιηθούμε και να ενεργοποιήσουμε όλες εκείνες τις δυνάμεις που θα συμμετέχουν στην δημιουργία και ανάπτυξη μιας ανθρώπινης κοινωνίας, που θα έχει ως κεντρική μέριμνα το παιδί. Τα παιδιά είναι το μέλλον. Οι κοινωνίες έχουν μέλλον, όταν τα παιδιά τους είναι τα προνομιούχα μέλη τους.

 

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Να επαναβεβαιώσει και να δεσμευθεί εκ νέου στις ηθικές - νομικές του ευθύνες απέναντι στα παιδιά.
-Να προσεγγίσει το ζήτημα της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα.
-Να υιοθετήσει κοινωνικά υπεύθυνες πολιτικές, έχοντας κατά νου ειδικά τα παιδιά
-Να επενδύσει επιπρόσθετους χρηματικόυς πόρους και να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικότερα υπέρ των παιδιών.
-Να προβλεφθεί και να οργανωθεί ένα δίκτυο θεσμικών εκδηλώσεων (βημάτων) για τα παιδιά ώστε να εκφράζουν την άποψή τους και τις προτάσεις τους.

Τα παιδιά είναι το μέλλον.
Μην κακοποιείται το μέλλον.

 

ΣΤΟΙΧΕΙΑ

- 640.000.000 παιδιά δεν έχουν ικανοποιητική στέγαση

- 500.000.000 παιδιά δεν έχουν πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγιεινής

- 400.000.000 παιδιά δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές νερό.

- 300.000.000 παιδιά στερούνται πληροφόρησης (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες).

- 270.000.000 παιδιά δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας.

- 140.000.000 παιδία, η πλειοψηφία κορίτσια, δεν έχουν πάει ποτέ σχολείο.

- 90.000.000 παιδιά στερούνται το φαγητό σε πολύ σοβαρό βαθμό

- 1.800.000 παιδιά σκοτώθηκαν σε πολέμους από το 1990

- 20.000.000 παιδιά εγκατέλειψαν τις εστίες τους τη δεκαετία του 90 -

15.000.000 ορφανά παιδιά εξαιτίας του AIDS σε όλο τον κόσμο (UNICEF, 2005)