Πάνω από 10.000 άτομα, σύμφωνα με εκτιμήσεις των εκπροσώπων των ποντιακών οργανώσεων θα βρίσκονται μέχρι την Κυριακή στον Πόντο για να σκαρφαλώσουν στο όρος Μελά και να φτάσουν στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, ώστε να συμμετάσχουν στο ιστορικό γεγονός, που συγκινεί τον ποντιακό ελληνισμό σε όλο τον κόσμο: μετά από 88 ολόκληρα χρόνια, όταν και οι τελευταίοι μοναχοί διώχτηκαν από το μοναστήρι από τους Τούρκους, θα τελεστεί και πάλι θεία λειτουργία και μάλιστα από τον ίδιο τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης κ. Βαρθολομαίο, ύστερα από την άδεια που δόθηκε τον περασμένο Ιούνιο από τον Τούρκο υπουργό Πολιτισμού, Ερτογρούλ Γκιουνάι...

Αυτό που προβληματίζει είναι η στενότητα του χώρου τόσο μέσα στο μοναστήρι όσο και έξω. Μέσα στο μοναστήρι εκτιμάται ότι θα μπορέσουν να εισέλθουν για να παρακολουθήσουν τη λειτουργία όχι περισσότερα από 500 άτομα, ενώ οι τουρκικές αρχές έχουν προειδοποιήσει ότι θα πάρουν αυστηρά μέτρα για να προστατέψουν τον αρχαιολογικό χώρο. Για τον λόγο αυτό η λειτουργία θα τελεστεί όχι στο καθολικό του μοναστηριού αλλά στον αύλειο χώρο όπου έχει τοποθετηθεί ήδη μια μεγάλη τέντα.

Εξω από το μοναστήρι αναμένεται ότι θα δοθεί η δυνατότητα σε εκατοντάδες άτομα να παρακολουθήσουν τη θεία λειτουργία του Πατριάρχη από γιγαντοοθόνες. Το ίδιο θα γίνει και για εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες, άτομα στα οποία θα επιτραπεί να φτάσουν μόνο μέχρι την αρχή του μονοπατιού που οδηγεί στο μοναστήρι, μερικά χιλιόμετρα μακριά. Εκφράζονται όμως φόβοι πως οι τουρκικές αρχές, αν το πλήθος των Ποντίων είναι πολύ μεγάλο, δεν θα επιτρέψουν σε χιλιάδες από αυτούς να πλησιάσουν τις πρωινές ώρες το μοναστήρι, αλλά ενδέχεται να τους κρατήσουν πολλά χιλιόμετρα μακριά, επικαλούμενοι λόγους ασφαλείας. Στην περίπτωση αυτή θα τους επιτρέπουν να ανεβαίνουν κατά διαστήματα, ώστε να προσκυνήσουν.

Η άφιξη του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου και της συνοδείας του θα γίνει αύριο το βράδυ με απευθείας πτήση από την Κωνσταντινούπολη, ενώ ήδη από χθες το βράδυ έχει φτάσει στην Τραπεζούντα το αεροπλάνο που μετέφερε από τη Θεσσαλονίκη την αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ελλάδος με επικεφαλής τον μητροπολίτη Δράμας κ. Παύλο, και τους μητροπολίτες Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα και Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο. 

Από τη Ρωσία αναμένεται ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ κ. Ιλαρίωνας, ενώ τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής θα φτάσει από τη Θεσσαλονίκη το αεροπλάνο που θα μεταφέρει τον Πόντιο βουλευτή της ρωσικής Δούμας, Ιβαν Σαββίδη, τον άνθρωπο που ξεκίνησε τα δύο προηγούμενα χρόνια το μεγάλο προσκύνημα του Δεκαπενταύγουστου στην Παναγία Σουμελά του Πόντου. 

Ολόκληρη την εβδομάδα υπήρχαν επαφές του Πατριαρχείου με παράγοντες των Ποντίων, σε μια προσπάθεια να αποφευχθούν ενέργειες που θα μπορούσαν να αμαυρώσουν την καθαρά θρησκευτική εκδήλωση-προσκύνημα, όπως περιγράφεται. Ο ίδιος ο Πατριάρχης φρόντισε να στείλει μήνυμα προτρέποντας όλους όσοι θα φτάσουν στην Παναγία Σουμελά να κρατήσουν χαμηλούς τόνους και να μην υπάρξουν εξάρσεις και ενέργειες που δεν συνάδουν με τον προσκυνηματικό χαρακτήρα της εκδήλωσης.

ΕκκλησηΑλληλέγγυος του Οικουμενικού Πατριάρχη σ' αυτή την έκκληση- προτροπή εμφανίστηκε και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων, Χαράλαμπος Αποστολίδης.

Οπως είπε, η τέλεση της πατριαρχικής θείας λειτουργίας είναι ένα θρησκευτικό και μόνο γεγονός και οι πιστοί πρέπει να προσέλθουν με κατάνυξη και δεν πρέπει να παρασυρθούν από οποιεσδήποτε εθνικιστικές εξάρσεις. Είπε ακόμη ότι πρέπει να συμπορευτούμε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη πιστώνοντας σ' αυτόν, σε συνεργασία με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, την πραγματοποίηση του ονείρου των Ποντίων απανταχού να βρεθούν στο μοναστήρι- σύμβολο του ποντιακού ελληνισμού. 

Γ. Παρχαρίδης*
Δούλεψε πολύ σκληρά ο Πατριάρχης

«Μετά από 88 χρόνια η λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, αποτελεί ένα πάρα πολύ σημαντικό γεγονός για τον ποντιακό ελληνισμό, διότι η Παναγία Σουμελά είναι το θρησκευτικό μας σύμβολο.

Για να γίνει η λειτουργία αυτή έχει δουλέψει πάρα πολύ σκληρά ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης, επέμενε τόσο σε προφορικές συναντήσεις όσο και με έγγραφα προς τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, διότι όπως είναι γνωστό η Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελάς από το 1922, όπου έφυγαν οι πρόγονοί μας από τα ιερά αυτά χώματα, λειτουργεί ως μουσείο.

Εμείς θα είμαστε εκεί, πολλά στελέχη της Παμποντιακής Ομοσπονδίας και πολύς κόσμος από την Ελλάδα, τη Γεωργία, τη Ρωσία, την Ευρώπη, την Αυστραλία και την Αμερική».

Γ. Τανιμανίδης*
Θα χτυπήσουν ταυτόχρονα οι καμπάνες

«Τη χρονιά αυτή δύο μηνύματα θα φύγουν προς όλο τον ελληνισμό, προς όλη τη χριστιανοσύνη. Οτι από τα υψώματα της Παναγίας Σουμελά στον Πόντο κι από τα υψώματα της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο από το νέο θρονί της Παναγίας Σουμελά, θα χτυπήσουν ταυτόχρονα οι καμπάνες. Και θα στείλουν ένα μήνυμα αγάπης και αδελφοσύνης, ένα μήνυμα που σημαίνει ότι αυτός ο τρισχιλιόχρονος πολιτισμός μας με την παρουσία του χριστιανισμού, διέσχισε όλο τον Πόντο, σε μία ενιαία οντότητα και εξακολουθεί να υπάρχει ελεύθερος και ζωντανός. Με την έννοια αυτή, νομίζω ότι το αγκαλιάζουν όλοι οι Ελληνες. Ευχόμαστε να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα, ώστε να υπάρξει και συνέχεια. Κι αυτή η συνέχεια να μας δώσει αρχές και αξίες που είναι αναγκαίες στην εποχή μας».

ΠΑΥΛΟΣ*
Ταπεινοί προσκυνητές

«Με ιδιαίτερη συγκίνηση μεταβαίνουμε ως ταπεινοί προσκυνητές στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά στον Πόντο, όπου ήταν το προπύργιο της ειρήνης και προπύργιο του ελληνισμού στην καθ' ημάς ανατολή. Αυτό σημαίνει πολλά πράγματα. Είμαστε ιδιαίτερα συγκινημένοι που θα συνοδεύσουμε τον παναγιότατο στην τέλεση της θείας λειτουργίας μέσα στην ιερά μονή Σουμελά, θα βαδίσουμε επί τα ίχνη των προγόνων μας και θα πραγματοποιήσουμε αυτό το προσκύνημα όπως το πραγματοποιούσαν και αυτοί προ της μικρασιατικής καταστροφής και της ανταλλαγής πληθυσμών».

Πρόκειται για μια ιστορική εξέλιξη, για μια αναγέννηση της λειτουργικής ζωής του ιστορικού μοναστηριού, συμβόλου του Ποντιακού Ελληνισμού.

Tο 1922 οι Tούρκοι κατέστρεψαν ολοσχερώς το μοναστήρι. Aφού πρώτα λήστεψαν όλα τα πολύτιμα αντικείμενα που υπήρχαν μέσα στη μονή, μετά έβαλαν φωτιά. 

Oι μοναχοί πριν την αναγκαστική έξοδο το 1923 έκρυψαν μέσα στο παρεκκλήσι της Aγίας Bαρβάρας την εικόνα της Παναγίας, το ευαγγέλιο του Oσίου Xριστοφόρου και τον σταυρό του αυτοκράτορα της Tραπεζούντας Mανουήλ Kομνηνού.

Mε ενέργειες του τότε πρωθυπουργού της Eλλάδας Eλευθερίου Bενιζέλου, το 1930, όταν στα πλαίσια της προωθούμενης τότε ελληνοτουρκικής φιλίας ο Tούρκος πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού επισκέφτηκε την Αθήνα, δέχτηκε μια αντιπροσωπεία να πάει στον Πόντο και να παραλάβει τα σύμβολα της ορθοδοξίας και του ελληνισμού. H εικόνα φιλοξενήθηκε για 20 χρόνια στο Bυζαντινό Mουσείο της Aθήνας. 

Το 1951 ο Φίλων Kτενίδης έκανε πράξη την επιθυμία όλων των Ποντίων, με τη θεμελίωση της Νέας Παναγίας Σουμελά στις πλαγιές του Βερμίου στην Καστανιά της Βέροιας, όπου και φυλάσσεται μέχρι σήμερα η εικόνα.