Μπορώ να υπαχθώ στη ρύθμιση χρεών και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορώ να διεκδικήσω ρύθμιση και απαλλαγή από αυτά;
Η ρύθμιση αφορά αποκλειστικά φυσικά πρόσωπα τα οποία μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να πτωχεύσουν. Επομένως, στις ρυθμίσεις του νέου νόμου υπάγονται και τα χρέη των επαγγελματιών, όχι όμως των εμπόρων. Οι οφειλές που εξαιρούνται από τη ρύθμιση είναι αυτές που προέρχονται από αδικοπραξία που διαπράχθηκε με δόλο, διοικητικά πρόστιμα, χρηματικές ποινές, οφειλές από φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και οι εισφορές προς τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Η προϋπόθεση υπαγωγής είναι, όπως σημειώνεται, η μη δόλια και μόνιμη αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων χρεών.

Πως γίνεται η ρύθμιση χρεών;
Η εξόφληση των χρεών γίνεται με βάση το εισόδημα του καθενός. Ο οφειλέτης πληρώνει ένα τμήμα των συνολικών του οφειλών το ύψος των οποίων καθορίζεται από το Δικαστήριο και δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το 10% των συνολικών οφειλών. Προϋπόθεση για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι να μην υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία στην ιδιοκτησία του καταναλωτή και τα τα τρέχοντα εισοδήματα του να μην επαρκούν για να καλύψει τις υποχρεώσεις του. Εάν συντρέχουν οι παραπάνω λόγοι, ο οφειλέτης αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταθέτει κάθε μήνα για 4 έτη μέρος του εισοδήματός του στους πιστωτές.
Σε περίπτωση που δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις του δεν επέρχεται απαλλαγή από τα χρέη.

Ποια είναι η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσω;
Η διαδικασία περιλαμβάνει τρία στάδια. Στο πρώτο, επιδιώκεται ουσιαστικά η ρύθμιση των χρεών και η απαλλαγή του από το υπόλοιπο τους με τη σύμφωνη γνώμη των πιστωτών και των τραπεζών στη βάση ενός πλάνου εξυγίανσης των χρεών στο οποίο και τα δύο μέρη θα συμφωνήσουν. Στο δεύτερο στάδιο επιδιώκεται να επέλθει συμβιβασμός ενώπιον του Δικαστηρίου (απαιτείται να συμφωνήσουν οι τράπεζες στις οποίες συγκεντρώνεται το 51% των οφειλών) ενώ στο τρίτο στάδιο, και εφόσον δεν έχουν ευδοκιμήσει τα δύο προηγούμενα στάδια, επέρχεται δικαστική πλέον ρύθμιση χρεών με απαλλαγή από χρέη.

Μπορεί στο πρώτο στάδιο να διαγραφούν τα χρέη μου;
Ναι μπορεί. Ουσιαστικά, στο στάδιο αυτό τα μέρη είναι ελεύθερα να συμφωνήσουν ό,τι πράγματι κρίνουν προς το συμφέρον τους.

Τι συμβαίνει εάν δεν συμφωνήσω με τους πιστωτές στο πρώτο στάδιο;
Σε αυτή την περίπτωση μπαίνει σε εφαρμογή το δεύτερο στάδιο, στο οποίο ο οφειλέτης δικαιούται να υποβάλει αίτηση στο Ειρηνοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου έχει την κύρια κατοικία, για έναρξη της διαδικασίας μερικής απαλλαγής από τα χρέη. Στην αίτηση αυτή περιλαμβάνεται σχέδιο διευθέτησης οφειλών, το οποίο πρέπει να λαμβάνει υπόψη τόσο τα συμφέροντα των πιστωτών, όσο και την περιουσία, τα εισοδήματα και την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη. Εάν κανένας από τους πιστωτές δεν φέρει αντιρρήσεις στο σχέδιο διευθέτησης των οφειλών τότε θεωρείται ότι ο συμβιβασμός έχει γίνει αποδεκτός. Στην περίπτωση αυτή το δικαστήριο επικυρώνει το σχέδιο με απόφασή του, το οποίο αποκτά πλέον ισχύ δικαστικού συμβιβασμού. Το δικαστήριο μπορεί να επικυρώσει τον συμβιβασμό ακόμη κι αν συμφωνούν σε αυτόν πιστωτές που καλύπτουν το 51% των χρεών. Η αίτηση για την απαλλαγή από τα χρέη θεωρείται πλέον ανακληθείσα.

Τι πρέπει να γράψω στην αίτηση που θα καταθέσω προς το Ειρηνοδικείο;
Η αίτηση πρέπει να περιέχει:

• α). Την περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη και όλα τα εισοδήματα τόσο του ιδίου όσο και του/της συζύγου του,
• β). Την κατάσταση των πιστωτών του και τις απαιτήσεις που αυτοί έχουν
• γ). Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών, που να λαμβάνει υπόψη τόσο τα συμφέροντα των πιστωτών, όσο και την περιουσία, τα εισοδήματα και την οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη.

Πρέπει να προσκομίσω και άλλα έγγραφα; Μαζί με την αίτηση προς το Ειρηνοδικείο, ή μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή της, ο οφειλέτης υποχρεούται να προσκομίσει τα εξής:

• α). Βεβαίωση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, της Επιτροπής Φιλικού Διακανονισμού, της Ένωσης Καταναλωτών, του δικηγόρου ή άλλου δημόσιου φορέα που βοηθά τους καταναλωτές σε ζητήματα υπερχρέωσης. Στην βεβαίωση (μια από έναν φορέα από αυτούς που αναφέρθηκαν) πρέπει να φαίνεται ότι απέτυχε η ρύθμιση στο πρώτο στάδιο
• β). Υπεύθυνη δήλωση για την ορθότητα και πληρότητα όσων στοιχείων αναφέρει στην αίτησή του σχετικά με την περιουσιακή του κατάσταση και τις υποχρεώσεις του προς του πιστωτές. Επίσης, στην υπεύθυνη δήλωση ο οφειλέτης πρέπει να αναφέρει τις μεταβιβάσεις ακίνητων περιουσιακών του στοιχείων που προέβη την τελευταία τριετία.

Ποια είναι η προθεσμία για να υποβάλω αίτηση; Η έναρξη υποβολής αιτήσεων γίνεται τέσσερις μήνες μετά την ψήφιση και ενεργοποίηση του νόμου, διάστημα κατά το οποίο, ωστόσο, τα μέρη μπορούν να επιδιώξουν ήδη τον εξωδικαστικό συμβιβασμό.

Πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να εξεταστεί η αίτηση μου;
Όπως προβλέπεται, η συζήτηση της αίτησης του οφειλέτη στο δικαστήριο θα πρέπει να γίνεται σε λιγότερο από έξι μήνες από την ημερομηνία κατάθεσης της.

Που μπορώ να βρώ τα δικαιολογητικά και πως θα συντάξω το σχέδιο διευθέτησης οφειλών;
Θα δημοσιευτούν υποδείγματα των απαιτουμένων πιστοποιητικών, δηλώσεων, καταλόγων και καταστάσεων και σχεδίων διευθέτησης οφειλών από τα αρμόδια υπουργείο.

Τι γίνεται εάν δεν ευδοκιμήσει ούτε το δεύτερο στάδιο;
Τότε μπαίνει σε εφαρμογή το τρίτο στάδιο, κατά το οποίο γίνεται δικαστική ρύθμιση χρεών με μερική απαλλαγή από χρέη. Συγκεκριμένα, το δικαστήριο ελέγχει αυτεπαγγέλτως πλέον εάν πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις. Εφόσον πράγματι δεν επαρκούν τα περιουσιακά στοιχεία και εισοδήματα του οφειλέτη για την αποπληρωμή των χρεών του, τότε το δικαστήριο προχωρά στην υπό όρους απαλλαγή του από τα χρέη.

Πώς ακριβώς λειτουργεί αυτό το τρίτο στάδιο;
Ο οφειλέτης θα πρέπει κάθε μήνα να δίνει ένα μέρος του εισοδήματός τους στους πιστωτές. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο ενός τετραετούς πλάνου πληρωμών, θα πρέπει να αποπληρώσει ένα ελάχιστο ποσοστό των χρεών που έχει καθορίσει το δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη το προσδοκώμενο εισόδημά του και τις βιοτικές ανάγκες του ιδίου και της οικογένειάς του. Το ποσοστό αυτό δεν μπορεί να είναι κατώτερο από το 10% των χρεών. Εάν ο οφειλέτης δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις του, δεν παίρνει απαλλαγή από τα χρέη.

Τι γίνεται εάν δεν μπορώ λόγω συνθηκών να εξοφλήσω ούτε το 10% των συνολικών οφειλών μου;
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως αυτές της χρόνιας ανεργίας ή σημαντικών προβλημάτων υγείας, όπου το εισόδημα του οφειλέτη δεν επαρκεί για την κάλυψη στοιχειωδών βιοτικών αναγκών, είναι δυνατόν να προσδιοριστούν χαμηλότερες ή και μηδενικες καταβολες. Το δικαστήριο έχει την δυνατότητα να επανεξετάζει κάθε οκτώ μήνες, ή και νωρίτερα αυτεπαγγέλτως ή μετά από αίτηση του οφειλέτη ή του πιστωτή, εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τις εξαιρετικές αυτές περιπτώσεις, επαναρυθμίζοντας τις οφειλόμενες καταβολές.

“Κινδυνεύει” η κύρια κατοικία μου;
Σε όλη τη διαδικασία ρύθμισης και απαλλαγής από τα χρέη, η κύρια κατοικία του οφειλέτη μπορεί να προστατευτεί αλλά όχι ανέξοδα. Ο οφειλέτης μπορεί να ζητήσει την εξαίρεσή της από την περιουσία που ρευστοποιείται για την ικανοποίηση των πιστωτών, εφόσον δεν υπερβαίνει σε έκταση το προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξανόμενο κατά 30%. Σε αυτή την περίπτωση αναλαμβάνει την υποχρέωση να εξοφλήσει σε χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα είκοσι έτη με περίοδο χάριτος και σε ευνοϊκούς όρους ποσό οφειλών μέχρι το 85% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, όπως αυτή αποτιμάται από το Δικαστήριο.

Τι συμβαίνει στην περίπτωση που το δικαστήριο αποφασίσει ότι μπορώ να εξοφλήσω τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις μου;
Σε αυτή την περίπτωση μπορεί η διαδικασία να περιοριστεί με απλή ρύθμιση των οφειλών χωρίς απαλλαγή από τα χρέη. Συγκεκριμένα, η ρύθμιση μπορεί να προβλέπει την αναστολή της περιοδικής εξόφλησης της οφειλής μέχρι δύο έτη. Κατά τη διετία αυτή, θα καταβάλλονται είτε μόνο οι τόκοι είτε αυτοί θα κεφαλαιοποιούνται, χωρίς προηγούμενο ανατοκισμό κατά τη λήξη της αναστολής.

Τι γίνεται εάν δηλώσω ψεύτικα και ανακριβή στοιχεία για το εισόδημα και την περιουσιακή μου κατάσταση;
Στην περίπτωση δήλωσης ψευδών στοιχείων τότε ο οφειλέτης βγαίνει από τα ευεργετήματα της ρύθμισης και δεν μπορεί να υποβάλει νέα αίτηση για ρύθμιση χρεών για δύο χρόνια.

Τι συμβαίνει εάν τελικώς δεν ευδοκιμήσει η απαλλαγή από τα χρέη;
Στην περίπτωση αυτή, η οφειλή παραμένει ως είχε, χωρίς όμως να υπολογίζονται οι τόκοι ανατοκισμού.

Πόσες φορές μπορεί ο οφειλέτης να αξιοποιήσει τις ρυθμίσεις του νόμου;
Κάθε οφειλέτης μπορεί να αξιοποιήσει μόνο μία φορά τις ρυθμίσεις για την απαλλαγή χρεών, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου.

Πώς προστατεύεται η “εικόνα” μου μελλοντικά, αφού πάρω απαλλαγή από τα χρέη στις τράπεζες;
Η όλη διαδικασία της ρύθμισης των χρεών και η απαλλαγή από αυτά δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο επεξεργασίας δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς από τράπεζες ή τρίτους για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών και πέντε χρόνων αντίστοιχα, από το χρονικό σημείο που λήγει η ρύθμιση ή επέρχεται η απαλλαγή.